Geschiedenis van het Sinterklaas Surprisespel

Het Sinterklaasfeest kent in Nederland vele tradities en hoewel het geen uniek Nederlands feest is, wordt Sinterklaas hier veel uitgebreider gevierd dan in de omringende landen. We starten al in november met het feest van de intocht, gevolgd door enkele weken liedjes zingen en schoentjes zetten. Op 5 december komt 'het heerlijk avondje' met zakken vol cadeautjes; bij de fanatiekere Sintvierders verpakt in vernuftige surprises met een begeleidend schrijven in dichtvorm.

Je vraagt je nu wellicht af waarom met al deze bekende tradities ook het Sinterklaas Surprisespel bij 'moet' komen. De reden hiervoor kun je hieronder lezen in de brief van Sinterklaas...

Ik weet niet hoe het voor jullie is, maar als ik op 5 december door de ramen gluur, dan zie ik gezellige kamers, een knapperend haardvuurtje, kinderen die liedjes zingen in blijde afwachting van alle heerlijkheden die direct gaan komen…

Op mijn teken bonst een van mijn Pieten luid op de deur en rent vervolgens hard weg. Van een afstandje kijken we toe hoe de deur opengaat: glunderende kindersmoeltjes, gejuich bij het zien van al die cadeautjes. “Dank u Sinterklaasje” schalt nog door de verlaten straat voor alles naar binnengesleept wordt.

En met een blij hart lopen mijn Pieten, mijn paard en ik door naar het volgende huis…

Maar hoe verloopt de avond verder? Eerlijk gezegd heb ik daar geen idee van. Ik heb het veel te druk met afleveren van alle cadeautjes, surprises en gedichten.

Een paar jaar geleden kreeg ik een brief van Patricia. Geen kind, maar een moeder van vier jonge zonen. En ze was een beetje verdrietig, want ze schreef: “Uw feest is tegenwoordig lang zo leuk niet meer…”

Ik moet bekennen dat ik hier wel van schrok. Wat deed ik verkeerd?

Zij vertelde mij dat ze vroeger altijd met heel veel plezier Sinterklaasavond vierde met haar familie (vader, moeder, broer, zus, oom, tante, een neef, twee nichten, twee opa’s en twee oma’s). Een hele troep. Ik kan me nog goed herinneren dat we daar altijd veel werk aan hadden: iedereen kreeg minstens drie surprises en bij geen enkel cadeautje mocht het gedicht ontbreken!

Inmiddels viert zij mijn feest met haar eigen gezin en een paar vriendinnen. En uiteraard brachten wij weer surprises en gedichten. Wij deden niets anders dan vroeger dus, maar toch was het voor Patricia allemaal anders geworden. Waarom vond zij pakjesavond nu lang niet meer zo leuk?

“Het is de manier waarop mijn kinderen reageren op de zak met cadeautjes. Als ik niet op tijd tussen hen en de zak spring, dan vallen ze als wolven erop aan. Ze graaien naar pakjes, scheuren meteen het papier eraf en in plaats van dat ze dan even een moment genieten van hun geschenk, vragen ze vol ongeduld of er nog meer cadeautjes voor hen zijn.”

Ik moest hier stiekem wel een beetje om grinniken. Patricia kon zich duidelijk niet meer herinneren hoe zij zelf op cadeautjes reageerde toen ze een jaar of vijf was…

“Dat kan wel wezen Sinterklaas, maar het wordt nog veel erger. Met wat moeite en wat hulp van mijn man lukt het me om ze allemaal terug op de bank te zetten. Daar zitten ze dan: armen over elkaar, kin ingetrokken en norse koppen. Ik vertel ze dat we om de beurt een cadeautje mogen uitpakken.”

“Maar als er dan een gedicht bij een pakje zit, dan luisteren ze helemaal niet. Na een paar regels beginnen ze weer: Is dat gedicht nou nog niet af? Hoe lang nog? Mag ik vast mijn cadeautje openmaken? En vervolgens krijgen ze ruzie over wie er als volgende aan de beurt is. Het is om moedeloos van te worden.”

Ja, dat kon ik wel begrijpen…

Bij ieder cadeautje en iedere surprise doe je iets met elkaar òf voor elkaar; samen een liedje zingen, een kunstje doen, iets liefs voor een ander, een gek spelletje… Het maakt eigenlijk niet uit, als het maar met z’n allen is!

En zo ontstond het idee voor het Sinterklaas Surprisespel…

Patricia ging enthousiast terug naar Nederland en bedacht hoe het eruit zou komen te zien. Gelukkig wilde zij dit allemaal doen, want je begrijpt natuurlijk wel dat ik daar zelf helemaal geen tijd voor heb!

“Het Sinterklaasspel helpt je Sinterklaasavond te vieren op een manier waarbij de jonge kinderen, de oudere kinderen en de volwassenen ontzettend veel plezier hebben. Wat me echt bij is gebleven van toen ik het met spel Patricia en haar 4 zoons meespeelde, was hoe verbonden je je gaat voelen met elkaar. Ik herinner me ook het jaar daarvoor waar de kinderen voornamelijk gericht waren op het graaien van zoveel mogelijk cadeautjes. Het Sinterklaasspel verlegt de aandacht naar elkaar. Pakjesavond gaat dan weer om meer dan alleen de cadeautjes!” ~ Anne Mijke van Harten

Na drie jaar uitproberen kreeg Patricia in 2009 hulp van Margriet Darwinkel. Margriet heeft zich toegelegd op ‘happy families’ en schrijft boeken en ontwikkelt cursussen over hoe je werk, school, huishouden en je gezinsleven zo in balans kunt houden dat iedereen er een goed gevoel bij heeft (heel belangrijk dus).

Margriet hoorde over Patricia's pakjesavonden en zei: "Hiermee zou je heel veel gezinnen in Nederland helpen om hun Sinterklaasavonden weer oergezellig te maken!" Daarom bood Margriet aan om het Sinterklaas Surprisespel met illustraties van haar bedrijf officieel te gaan uitgeven. Samen hebben ze de laatste weken hard gewerkt aan het vormgeven van een mooi product.

Ik heb het resultaat gezien en ik ben trots op deze moeders. Ze mogen om die reden Ere Piet worden en zich voortaan Pietje Patricia en Pietje Margriet noemen.

Het 1e Sinterklaasspel

Zoals je hierboven hebt kunnen lezen, bedacht ik het Sinterklaas Surprisespel als een alternatieve manier om pakjesavond te vieren in ons eigen gezin. Al snel was duidelijk dat de gedichten en surprises niet werken bij kinderen die nog hartstochtelijk in de Sint geloven. Deze werden vervangen door korte opdrachten en spelletjes. Hoe die het beste te presenteren was nog even uitproberen. We ontdekten dat alles waarbij je met elkaar om de tafel zit en met dobbelstenen gooit, onhandig is tijdens pakjesavond. Binnen no time ben je al je dobbelstenen kwijt... In 2006 bedacht ik de spelvorm die wel werkt en nu bekend staat als hèt Sinterklaas Surprisespel. Onze vier zonen waren toen 10, 8 en 4 jaar oud.

Het maken van het eerste Sinterklaasspel vergde redelijk wat tijd. De spelletjes zelf waren snel genoeg gevonden en voornamelijk afgeleid van oud-hollandse kinderspelen. Om een beetje in de Sintstemming te blijven, kregen deze titels als 'taaitaai happen' en 'schimmeltje prik'. Hier verzon ik een mal verhaaltje bij over waarom de Pieten dit speelden en hoe wij dit ook konden doen. Vervolgens pakte ik alles wat er nodig was voor het spel in een doos, deed ik de opdracht in een envelop erbij met hierop een grote letter S van surprisespel.

Ik maakte ook een zak met houten 'kruidnootjes'. Dit waren platte ronde schijfjes hout waarop een icoon geplakt was die een korte opdracht symboliseerde; zes verschillende opties:

Pietenkoor: zing met elkaar je favoriete lied.
Pietenkunst: doe een gek kunstje.
Hansje Pansje Pietje: geef elkaar een snelle massage.
Zwarte pieten: geef iedereen een zwarte veeg.
Pip: speel met elkaar het kruidnotenspel Pip.
Surprisespel: kies een doos met een S envelop.

Ontwikkeling van het Sinterklaas Surprisespel

2006

De eerste versie van het Sinterklaas Surprisespel was alleen het eigen gezin. Een houten kistje met hierin een zakje 'kruidnoten' met korte opdrachten en andere spelattributen. Als je een S trok, speelde je met elkaar een van de surprisespellen: de beschrijving op een kaart in zo'n zilveren envelop en de spullen die daarbij nodig waren in de pakjes.

2009 - Rode Boek en stickervellen

De eerste editie van het Sinterklaas Surprisespel bestond uit 'Het Rode Boek van Sinterklaas' met hierin de speluitleg voor 20 surprisespellen en 36 opdracht stickers (als vervanging voor de houten kruidnoten). Dit alles geprint bij de lokale copyshop. Officieel uitgegeven door Happy Family Life met illustraties van Jacqueline van Leeuwenstein. Je kreeg er ook nog een set downloads bij om tijd te besparen bij het maken van je eigen spel.

Alle spullen digitaal geleverd - 2011

Het Rode Boek van Sinterklaas wordt niet langer gedrukt maar digitaal geleverd in pdf vorm. Alleen de stickers kunnen ook los erbij besteld worden maar er is nu ook een download toegevoegd met cadeaukaartjes waarop de stickerafbeeldingen verwerkt zijn. Voor wie het niet erg vindt om wat extra kaartjes te printen en knippen, scheelt het portokosten...

2013 - Surprisespel in BliQ

Na een succesvolle crowdfundingsactie met hulp van het enthousiaste team van CrowdAboutNow.nl komt de eerste volledige offline versie van het Sinterklaas Surprisespel uit: een BliQ met surprisespelkaarten en opdrachtstickers gedrukt door Locomix.

Surprisespel in wikkel - 2015

Het Sinterklaas Surprisespel in BliQ krijgt een aanvulling met 6 nieuwe spellen en om de verkoop in winkels te bevorderen wordt het spel nu verpakt in een mooie wikkel zodat er meer ruimte komt voor informatie over de inhoud en wat de bedoeling is van dit spel.

2017 - Surprisespel in een doosje

Het verzenden van het Surprisespel in BliQ levert problemen op omdat het spel makkelijk beschadigd raakt in de post en wordt vervangen door een doosje. De surprisespelkaarten ondergaan een transformatie met de toevoeging van iconen voor minimale leeftijd, ideale groepsgrootte en gemiddelde tijdsduur per spel. De opdrachtstickers worden vervangen door opdrachtkaarten die elk wat vaker voorkomen zodat voldaan kan blijven worden aan de behoefte van de jongste spelers aan herhaling en 'het' ook mogen doen.

Hèt Sinterklaas Surprisespel - 2021

Ook het Sinterklaas Surprisespel heeft te lijden onder alle nieuwe Pieten regels en normen en wordt volledig herzien. De illustraties worden opnieuw gemaakt door Sinterklaasfan Steffi Jürgens, overdag docent Duits en Engels en in haar vrije tijd kunstenaar. De kaarten krijgen hiermee een totaal nieuw design, er komen nieuwe spellen bij en de kaarten worden twee keer zo groot. Uitgeverij Tucker's Fun Factory verzorgt de publicatie en distributie.